کانون فرهنگی شهید مطهری

درسی از بحبوحه جنگ جمل فرض کنیم ماشین زمان یک ابزار خیالی نباشد و همین حالا ماشین زمان ما را به سال 36 هجری و بحبوحه جنگ جمل ببرد. در دوسوی میدان چه می بینیم؟ ما که امروز و از پس 1400 سال و فرونشستن غبار آن فتنه به آن وقایع می نگریم جبهه حق و باطل را می توانیم تشخیص دهیم؛ اما کسی که در دل آن بحران می زیسته از خود می پرسد: «آیا ممکن است طلحه و زبیر و جمعی از صحابه رسول خدا بر باطل اجتماع کنند؟» هرچند این پرسش بسیار مهم است اما سوال و پرسش مهم تر این است که آیا ملاک تشخیص حق یا باطل اشخاص و افراد هستند؟ جالب است که در آن بحبوحه فتنه همین سوال را یکی از صحابه از امیرالمومنین (ع) می پرسد و پاسخ حضرت به آن صحابه آنقدر متقن و محکم است که «طه حسین» دانشمند و نویسنده مصری، آن را بعد از پایان وحی، محکمترین و بزرگترین سخن می داند. شهید مطهری در کتاب جاذبه و دافعه علی علیه السلام پاسخ حضرت را به آن صحابه چنین تشریح می کند: «امام (ع) فرمود: إنک لملبوس علیک. إن الحق و الباطل، لا یعرفان بأفدار الرجال؛إعرف الحق تعرف أهله و إعرف الباطل تعرف أهله... (یعنی) سرت کلاه رفته و حقیقت بر تو اشتباه شده. حق و باطل را با میزانِ قدر و شخصیت افراد نمی شود شناخت.» این صحیح نیست که تو اول شخصیت هایی را مقیاس قرار دهی و بعد حق و باطل را با این مقیاس ها بسنجی. فلان چیز حق است چون فلان و فلان با آن موافقند و فلان چیز باطل است چون فلان و فلان با آن مخالف. نه، اشخاص نباید مقیاس حق و باطل قرار گیرند. این حق و باطل است که باید مقیاس اشخاص و شخصیت آنان باشد. یعنی ... افراد را –خواه شخصیت های بزرگ و خواه شخصیت های کوچک- با حق مقایسه کنی؛ اگر با آن منطبق شدند، شخصیتشان را بپذیری، والّا نه...شخصیت ها تا آن وقت پیش , ...ادامه مطلب